1 Aralık Dünya AIDS Günü
Dünyada ilk kez 1980’li yıllarda tanımlanan HIV Enfeksiyonu yayılmaya devam etmektedir.
Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı UNAIDS 2014 yılı raporuna göre; dünyada 2014 yılı içinde yaklaşık 2 milyon kişinin HIV enfeksiyonuna yakalandığı, 36,9 milyon HIV taşıyıcısının bulunduğu ve 1,2 milyon kişinin AIDS nedeni ile öldüğü belirtilmektedir.
Türkiye, dünyada HIV/AIDS açısından hastalığın az sıklıkta görüldüğü ülkeler arasında değerlendirilmektedir.
Ülkemizde,1985 Yılından günümüze kadar bildirimi yapılan HIV/AIDS vaka sayısı toplam 11.109’dur.
AIDS Nedir?
Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu (Aquired İmmunodeficiency Syndrome) İnsan Bağışıklık Yetersizliği Virüsü HIV (Human immun deficiency virüs) ile enfekte olan kişilerde görülen hastalıktır.
AIDS Bulaşma Yolları
Hastalık; korunmasız cinsel temas, ortak paylaşılan enjektörler, damar içi madde kullanımı, gebelik ve doğum sırasında anneden bebeğe ve kan transfüzyonu gibi nedenlerle bulaşabilmektedir.
Hastalığın tam tedavisi yoktur. Uygulanan ilaç tedavileri ile HIV/AIDS hastalığından ölümleri azaltmakta ve yaşantılarına devam edebilmektedirler.
AIDS Belirtileri
Virüs bulaştıktan yaklaşık 10 yıl sonra ortaya çıkar. Virüs, kan hücrelerine zarar vererek onların yok olmasına neden olur. Böylece vücudun savunma mekanizması giderek azalır, hastalığa yakalanma oranı çok artar.
Hastalarda yüksek ateş, iştahsızlık, kilo kaybı, uçuk ve yaralar, akciğer hastalıkları, gece terlemesi, öksürme ve lenf büyümesi olur.
AIDS Tanısı
Tanıda en etkili yöntem ELİSA testidir. Kesin tanı Anti-HİV testleri ile konulmaktadır.
AIDS tedavisi
AİDS hastalığında kesin tedavi yoktur. Uygulanan ilaç tedavisi bulaşıcılığı azaltmaktadır. HİV virüslü gebeye uygulanan tedaviyle bebeğe bulaşma engellenebilmektedir.
Tam koruma sağlayacak bir aşı bulunmamaktadır. Kullanılan ilaçlar, hastaların biraz daha uzun yaşama ve rahat etmelerini sağlamaktadır.
AIDS Korunma Yolları
HIV enfeksiyonu önlenebilir bir hastalıktır ve korunma önlemleri tedaviden çok daha etkili ve ucuzdur.
En sık görülen bulaşma yolunun cinsel temas ve bunların çoğunun da heteroseksüel ilişki olması nedeni ile korunma büyük önem taşımaktadır. Tek eşliliğin yanı sıra, riskli cinsel temasta doğru kondom kullanımı, hastalığın cinsel yolla bulaşmasına karşı en güvenli ve basit korunma yollarıdır.
Diğer bir bulaşma yolu olan kan ve kan ürünleri ile olan bulaşmaya karşı korunma amacı ile 1987 yılından beri de ülkemizde kan ve kan ürünleri HIV yönünden test edilmektedir. Organ ve doku nakilleri öncesinde gerekli testlerin yapılması HIV geçiş riskini en aza indirmektedir.
Ayrıca, dövme ve piercing gibi uygulamaların temiz ve steril koşullarda yaptırılması, vücuda takılan delici, kesici özellikli takılar ortak kullanılmaması, tek kullanımlık steril enjektör kullanılması HIV bulaşma riskini azaltmaktadır.
AIDS Bunlarla Bulaşmaz
Hastalık, virüsü taşıyan kişilerle birlikte oturmak, yemek yemek, aynı iş yerinde çalışmak, aynı okulda okumak, el sıkışmak, tokalaşmak, telefon, kitap, defter gibi araçları, ortak duş-banyo alanlarını ve tuvaletleri kullanmakla bulaşmaz.
AIDS’le mücadelede en etkin şey, ondan korunmaktır.
Yrd.Doç.Dr. Hakan Sezgin Sayıner
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği
Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi