16 Eylül Dünya İlk Yardım Günü
İlk Yardım Günü Nedir?
Dünya İlk Yardım Günü, kazalar ve ani hastalık durumunda tıbbi yardım gelinceye kadar yapılabilecek ilk yardım uygulamaları hakkında toplumun bilgilendirilmesi, toplumda ilk yardım eğitimlerine yönelik duyarlılık oluşturulması, toplum bireylerine herkesin yaşam kurtarmak amacıyla ilk yardım öğrenmek ve uygulamak için yeterli kapasiteye sahip olduğu bilincinin kazandırılması, ilk yardım konusuna yerel otoriteler ile basının ilgi ve desteğinin çekilmesi, “İlk Yardım Gönüllüsü” sayısının artırılması gibi amaçlarla, Uluslararası Kızılay ve Kızılhaç Dernekleri Federasyonunca belirlenen esaslar doğrultusunda, 2001 yılından beri her yıl 100’ü aşkın ülkede Ulusal Dernekler tarafından Eylül ayının ikinci Cumartesi günü kutlanmaktadır.
İlk Yardım Nedir?
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.
İlk Yardımın Amacı Nedir?
Yaralı kişinin hayatının korunması ve mevcut durumunu iyileştirmek öncelikli amaçtır. Hayatın kurtarılması her şeyden önce gelir. Yani yaralı bir kişide hayatı tehdit eden bir durum varsa bu durumun ortadan kaldırılmasına çalışılmalıdır. Örneğin; yaralı soluk alıp veremiyorsa bunun sağlanması gerekir. İlk yardımın öncelikli amaçlarını şöyle toplama mümkündür.
Bunlar şunlardır.
A. Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak.
B. Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak.
C. Yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek.
D. İyileşmeyi kolaylaştırmak.
E. Hayat kurtarmak.
F. Durumunu korumak.
G. Sakatlıkları önlemek
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu, ilk yardımın insanlık adına rol alma ve hayat kurtarmak için ayrım gözetmeksizin insan onurunun korunması adına gösterilen faaliyet olduğunu, bu nedenle herkesin ilk yardımı öğrenmesinin gerektiğini belirtiyor. Dünya İlk Yardım Günü etkinliklerinin amaçlarını ise, halkın ilk yardım ile ilgili basit uygulamaların hayat kurtardığını, her bireyin ilk yardım öğrenmek ve hayat kurtarmak için yeterli potansiyele sahip olduğunu fark etmelerini sağlayarak ilk yardım öğrenmeye teşvik etmek, ilk yardımı öğrenmenin ne kadar kolay olduğunu göstermek, ilk yardım konusunda yerel otoritelerin ve basının ilgi ve desteğini artırmak, toplum tabanlı ilk yardım faaliyetlerinde paydaşlarla işbirliğinin ve sponsorların artmasını sağlamak, ilk yardım hizmetleri konusunda herkesin sorumluluk taşıması ile ilgili toplumsal bilinç oluşturmak ve “İlk Yardım Gönüllüsü” sayısını arttırmak oluşturuyor.
İlk Yardımın Önemi
Yapılan bilimsel çalışmalarda; herhangi bir felaket durumunda olaydan etkilenen insanlara ilk müdahalenin %73 civarında hemen olay yerinde bulunanlar tarafından yapıldığı, kazalarda bu oranın %90 civarında olduğu, kazalar nedeniyle gerçekleşen ölümlerin yaklaşık %50 sinin ilk yarım saat içinde meydana geldiği tespit edilmiştir.
Günümüzde acil tıbbi hastalıklar, iş, ev, trafik kazaları ve afetler nedeniyle binlerce insan ölmekte, sakat kalmakta, iş ve güç kayıpları meydana gelmektedir. Tüm kazalarda ölümlerin yüzde 10’luk bölümü ilk 5 dakikada, yüzde 45’i ilk 30 dakikada olmaktadır.
Türkiye’de iş kazaları, trafik kazaları, deprem ve doğal afetler nedeni ile her yıl binlerce insanın hayatını kaybettiğini ya da sakat kaldığı ne yazık ki üzücü bir gerçektir. ”Ne kadar çok kişi temel ilk yardım eğitimi alırsa, ölü ve yaralı sayısı o kadar azalacaktır. Ancak ilk yardım eğitimi almamış kişilerin, ilk yardım uygulamalarında bulunmaları çok sakıncalı sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle ilk yardım uygulayacak olan kişilerin, mutlaka eğitim almış olmaları, öncelikli amaçlarının kişilere zarar vermemek olduğunu bilmeleri ve hayati tehlike oluşturabilecek müdahalelerde bulunmamaları son derece önemlidir. Toplum olarak kötü olaylarla karşılaşmadan, ilk yardım eğitiminin önemini ve gerekliliğini anlamalıyız.
Yard.Doç.Dr. İrfan AYDIN
Acil Tıp Uzmanı
Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi