Dünya Cüzzam Günü
Her ocak ayının son pazarı dünya sağlık örgütü tarafından cüzzam günü olarak belirlenmiştir. Bu yıl 28 Ocak Pazar dünya cüzzam günüdür.
Kronik Bakteriyel Hastalıktır
Lepra hastalığı halk dilindeki ismi miskin veya cüzzam hastalığı olup en eski bilinen hastalıklardan biridir. Lepra en çok; sinirleri, deri, göz ve testisleri tutabilen, kronik bakteriyel bir hastalıktır. Hafif deri belirtisinden, geniş yayılımlı çevresel sinir sistemi, göz, kemik, adale ve diğer dokuların tutulduğu, şekil bozuklukları ve sakatlıkların geliştiği bir tabloya kadar değişir.
Cüzzam, Tedavisi Olan Bir Hastalıktır.
Etken bakteri çok yavaş çoğalır ve bulaşıcılığı yüksek değildir. Hastalığın M.Ö. 400 yılına kadar tarihi uzanmaktadır. 1940’ların başına kadar tedavi edilemeyen bir hastalık olan lepra günümüzde tedavi edilebilmektedir. Tedavisinin bilinmediği dönemlerde cüzzamlılar yerleşim birimlerinden uzak yerlere hatta özel adalara sürülerek, buralarda kendi hallerine bırakılmaktaydılar. Genetik olduğu sanılan hastalık, Doktor Hansen tarafından 1873’te bakteriyal kaynaklı olduğu tespit edildi.
Hastalık genellikle iyi beslenemeyen sağlıksız kişilerde ve temiz içme suyu bulunmayan bölgelerde yaygın olarak görülüyor. Hastalığın nasıl yayıldığı tam olarak bilinmiyor ancak burun ve ağız sıvılarıyla bulaştığı biliniyor.
Genel klinik belirtiler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Deri üzerinde bir veya daha fazla kabarık plak şeklinde, kılsız, terlemeyen, kepekli, mutlaka duyu kusuru olan lezyonlar
- Vücudun herhangi bir yerinde deriden açık renkte, oval veya yuvarlak, kabarık olmayan, şikayet yaratmayan kepeksiz, bazen hafif duyu kusuru gösteren lekeler,
- Çocuklarda, gençlerde burunda sürekli tıkanma ve sık tekrarlayan burun kanamaları
- Belirli yerlerde özellikle ön kol iç yüzeyde duyu eksilmesi
- Dört ve beşinci parmakların elde içe kıvrılması, avuç içi kaslarda erime başlaması
- Kol ve bacak sinirlerinde kalınlaşma ve ağrılı olmaları,
- Vücudun pek çok yerinde basilli nodüller,
- Yüzde ödem, alın derisi ve kulakların morumsu kabarık ve sert nodüllerle dolması,
- Diz ve dirseklerde yara izleri,
- Alt göz kapaklarının kapanmaması.
Türkiye’de Cüzzamla Savaş
Türkiye’de cüzzamla savaşı, ilk kez Prof. Dr. Mazhar Osman 1919’da başlattı. Daha sonraki yıllarda da devam etti. Ülkemizde görülme sıklığı 10,000’de 1 vakanın altındadır. Ülkemizde 2016 yılında yıl içerisinde 3 yeni vaka tespit edilmiştir. Kayıtlı lepralı hasta sayısı toplam 623 olarak saptanmıştır.
Ülkemizde en büyüğü Elazığ’da, diğerleri İstanbul ve Ankara’da olmak üzere yataklı üç merkez hizmet vermektedir.
Tedavide Kullanılan İlaçlar Ücretsiz
Lepra hastalarının tedavi ve takipleri deri ve zührevi hastalıklar kliniklerinde yapılmaktadır. Hastalığın tedavisinde kullanılan ilaçlar Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz karşılanmaktadır.
Prof. Dr. İbrahim Kökçam
ADYÜ Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıklar Anabilim Dalı Başkanı
Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi